Krzywcza.eu - Dla wszystkich, którzy dobrze wspominają lata spędzone w Krzywczy.

altStupnica, Stupnycia, Stupka, Stebnica -  jedna z najstarszych miejscowości w  gminie Krzywcza, obecnie nieistniejąca. Jako wieś lokowana powstała prawdopodobnie za czasów ruskich przed rokiem 1340, jako gród znacznie wcześniej. Miejscowość swoją nazwę zawdzięcza  nadsańskiej skale, w której zanachodziły się wyrżnięte stopy (stupy) jakiegoś przychylnego bożyszcza starosłowiańskiego. Podobno kamień ten współcześnie znajduje się w lesie przed Krążkami i nazywa się „Czarcim Kamieniem”. Bogowi temu urządzano igrzyska, na wzór greckich bachfinaliów, które odbywały się na przeciwległym Błoniu nad Sanem, gdzie dziś istnieje wieś  Bachów.

Terytorium dawnej upadłej  Stupnicy sięgało od Skopowa, aż po granice Brzuski i Chyrzynki, jako własność królewska. Po nadaniu go w roku 1389 Piotrowi Kmicie na jej terenie powstawały sukcesywnie wsie: miasteczko Babice, Babice wieś oraz Bachów.

Jako miejscowość istniała na skalistej nadbrzeżnej kępie nad Sanem w pobliżu dzisiejszej rzeki Stupnicy [teren dzisiejszego cerkwiska]. Ze względów obronnych w bardzo dogodnym miejscu.

W przeciągu wieków miejscowość ulegała wielu zniszczeniom m.in.  przez przechodzących Mongołów [Tatarów], po których  dawniej znachodzono w tym miejscu rozmaite zabytki. Miejsce to opisał w połowie XVIII w. badacz tych terenów niejaki Korytko. W jego częściowo zachowanych zapiskach czytamy: Kto niedowierza tym tradycjom niech się przeniesie nad brzegi Sanu, a napełniony duchem swobód, tą wonią patriarchalnego, niby dzikiego pożycia owych wieków, niech bada krok za krokiem każdą mogiłkę, każdy leżący kamyk, szumiące obok nich niby dawnym narodowym śpiewem bory i lasy, a podzieli ze mną to zdanie, iż okolica tutejsza, jak i w ogóle całej ziemi ruskiej, nie brak pamiątek, z których nie można sobie inaczej zdać sprawy, jak sięgając myślą w czasy przedchrześcijańskie, przedstawić je sobie jako pierwszą kolebkę oraz cenny zabytek żyjących na tej ziemi narodów słowiańskich. Znać, iż w zeszłym wieku jeszcze mało interesowały te zabytki obywatelstwo polskie.

Znalezione w tym miejscu  lub w okolicy tutejszej dawne zabytki znachodzić się miały w zbiorach starożytnych książąt Czartoryskich w Sieniawie i Oleszycach.  W połowie XIX w. istniała legenda, iż w lasach tutejszych mają być zakopane ogromne skarby, ukryte przed Mongołami (Tatarami) lub od nich pochodzące. Istniała też legenda o Mogile, która nie wiadomo, co kryła. Przez pewien czas istniał nawet przysiołek Bachów – Mogiła.

O wielkim znaczeniu miejscowości niech świadczy, że już w roku 1372 istniała w Stupnicy parafia i kościołek obrządku łacińskiego. Po przeniesieniu parafii do Babic w 1508 r. kościołek ten stał pusty i dopiero w połowie XVIII w. został podarowany Rusinom przez biskupa przemyskiego Wacława Sierakowskiego dla odprawiania liturgii ruskiej i przeznaczony został na cerkiew. Wydaje się, że nieformalnie Rusini znacznie wcześniej zaczęli użytkować ten obiekt, niż podają źródła, a następne cerkwie były budowane na placu, gdzie znachodził się kościółek. Zaś parafia Babice, jako sukcesorka Stupnickiej jest jedną z najstarszych w naszej diecezji.

W początkach XV w. miejscowość zaczęła podupadać, tak samo jak nieodległa Ruska wieś. Działo się tak ze względu na powstały po lewej stronie trakt węgierski, który sprzyjał rozwojowi gospodarczemu. Dlatego po lewej stronie Sanu lokowano nowe miejscowości: Krzywczę, Dubiecko, Babice wieś i miasto, który zyskiwały większe znaczenie. W przypadku Krzywczy wcześniej lokowano wieś, a Babic miasteczko a później wieś. Przez wiele lat funkcjonowały  obok lokowanych miast i wsie o tych samych nazwach.

Wraz z rozwojem gospodarczym obronny charakter Stupnicy nie miał już takiego wielkiego znaczenia dlatego na jej terytorium powstała miejscowość Bachów, a Stupnica przez wiele jeszcze lat istniała jako przysiółek. W źródłach Bachów ze Stupnicą wymieniany jest jeszcze w połowie XIX w.

Chociaż po Stupnicy dziś pozostała tylko nazwa rzeki, wpadająca na terenie obecnego Bachowa do Sanu, to warto przypomnieć dzieje starosłowiańskiej osady, która przed wiekami istniała obok rzeki Brastochy.

Piotr Haszczyn [kwiecień 2015]

Zapraszamy na blog  - http://krzywcza.blogspot.com/

Linki

Blog Krzywcza Trzy Kultury Facebook - Krzywcza Trzy Kultury Facebook - Gmina Krzywcza Facebook - Hobbitówka

Parafia Krzywcza

Hobitówka

strona www

alt alt alt alt alt


 

 

 

 

Łatwy dostęp do innych przedsięwzięć internetowych, które są powiązane z Portalem Krzywcza Trzy Kultury oraz stron związanych z Krzywczą.