Na swoje osobne opracowanie czeka Zespół Dworski w Krzywczy. Póki, co w skrócie przedstawię koleje losów tych obiektów. Na podstawie dostępnych źródeł historycznych zgromadzonych przeze mnie można zdementować wiele nieprawdziwych informacji jakie ukazują się w formie elektronicznej i papierowej dotyczące tzw. Dworu.
W momencie lokacji miasta Krzywcza około roku 1397 na terenach obejmujących dzisiejszą Szkołę Podstawową istniała wieś Krzywcza lokowana zapewne w I połowie XIII wieku. Po lokacji, Dziersławowie wybudowali Nowy Dwór - gdzieś na terenie dzisiejszego terenu dworskiego. Do połowy XVII w. istniał Stary Dwór obejmujący Krzywczę wieś i Nowy Dwór obejmujący Krzywczę miasto. Do kiedy istniał dwór Dziersławów, nazywanych również krzywieckimi, nie wiadomo. Drugim obiektem pewnym, który istniał na tym terenie to zameczek wybudowany przez Marcina Krasickiego około roku 1625. Nie wiele o nim wiemy poza tym, że razem z kościołem pełnił funkcję obronną i był wyposażony w lekką broń artyleryjską.
Następnym Dworem był obiekt, którego budowę przypisuje się Orzechowskim – było to zapewne w XVIII w. Nie jest na razie znana data budowy tego obiektu, ale jak się wydaje przetrwał on do XX w. Był on wybudowany z kamienia i zapewne częściowo z cegły. Spłonął on około roku 1927. Do jedenej jego flanki dobudowano dzisiejszy dwór, który wykończono w roku 1928. Jest on wzorowany stylistycznie na poprzednim budynku, jednak usytuowany jest w innym miejscu. Kamienną flankę od strony Woli krzywieckiej ostatecznie rozebrano kilka lat po budowie.
Sam obszar dworski w pierwsze ćwierci XIX w. został ukształtowany w obecnej postaci. Do tego czasu na tym terenie istniało tzw. Podgrodzie, gdzie mieli zabudowania miejscowi rzemieślnicy. Po pożarze tych budynków hrabia Adam Starzeński nie pozwoli na ponowną zabudowę tego terenu wywłaszczając bezprawnie właścicieli działek. Teren został ogrodzony murem kamiennym, którego resztki można oglądać obecnie.
Na obszarze dworskim istniało na przestrzeni lat wiele obiektów: stajnie, wozownie, spichlerze, kuźnie. Obiekty te były często przebudowywane przez nowych właścicieli. Do czasów obecnych zachowała się ponad stu metrowej długości stajnia wraz z wozownią, która została wybudowana po roku 1872. Obecnie własność Urzędu Gminy w Krzywczy. Zachował się również spichlerz oraz oranżeria przebudowana po 1914 r. na oficynę dworską- obecnie własność prywatna. Zachowany dwór jest w chwili obecnej również własnością prywatną z przeznaczeniem od wielu lat na Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej Doromed.
Na omawianym terenie zachowały się relikty parku dworskiego wraz z grabową aleją wzdłuż wewnętrznej drogi oraz zarys obwarowań ziemnych. Nie zachował się ogród warzywny, sad oraz resztki bramy dworskiej i kuźnia.
wrzesień 2013 Piotr Haszczyn
{gallery}stories/zespol_dworski_krzywcza{/gallery}