Krzywcza.eu - Dla wszystkich, którzy dobrze wspominają lata spędzone w Krzywczy.

Pierwsza wzmianka o parafii prawosławnej w Bachowie pochodzi z roku 1510. Jednak w innej literaturze czytamy, iż w 1448 r. w dworze w Bachowie powstał przywilej dla popa w Stupnicy nadany przez Mikołaja Kmitę więc musiało istnieć popostwo. Być może najpierw parafia była w Stupnicy, a następnie w Bachowie. Nie ma przez następne dwa wieki informacji na temat cerkwi w Bachowie. Pojawia się źródłach dopiero na początku XVIII wieku pojawiają się kapłani bachowscy rytu ruskiego, np. w 1731 do cerkwi bachowskiej został wyświęcony Piotr Maniowski, w 1737 Jan Rudawski, później kapłanami byli Pasławscy - rodem z beneficjum bachowskiego był Piotr Pasławski paroch w Hawłowicach. Ok. roku 1750 parafia została na nowo erygowana i doposażona.  W połowie XVIII w. kościół po parafii rzymskokatolickiej w Stupnicy został podarowany Rusinom przez biskupa przemyskiego Wacława Sierakowskiego dla odprawiania liturgii ruskiej i przeznaczony został na cerkiew. Wydaje się, że nieformalnie Rusini znacznie wcześniej zaczęli użytkować ten obiekt, niż podają źródła, a następne cerkwie były budowane na placu, gdzie znachodził się kościółek. Obecnie w tym miejscu pozostały fundamenty ostatniej cerkwi [cmentarz greckokatolicki na pradawnym grodzisku Stupnicy].

Dokładny opis początków parafii od nowej erekcji podaje Antoni Schneider w roku 1872. [tekst w oryginalnej pisowni]

Cerkiew tutejsza parafialna pod wezwaniem Niepokalanego Poczęcia Panny Maryi z drzewa na podmurowaniu z wieku zeszłego, i w zwykłym stylu zbudowana, oświetlona sześcioma niewielkimi oknami z przybudowaną po lewej stronie zakrystią, a po prawej skarbcem.

Dzwonnica przed cerkwią, w której są 3 dzwony dawnego odlewu, największy waży 130 ft. średni 80 ft.

Wewnątrz cerkwi jest pośrodku prezbiterium ołtarz z obrazem Matki Boskiej Bolesnej nie źle malowany, przed którym zachodzi się pięknie malowany i rzeźbiony ikonostas, tylko z 12 apostołami i dwoma większymi obrazami: Boga Ojca i Matki Boskiej. W nawie cerkiewnej są jeszcze dwa boczne obrazy, po prawej stronie pięknie rzeźbiony i złocony ołtarz Wniebowstąpienia Pańskiego, a po lewej św. Michała z pośrebrzanymi kolumnami.

W skarbcu cerkiewnym nie ma żadnych kosztowności, zna chodzą się tylko sprzęty, jak kielich, krzyż i monstrancja i kadzielnica z misiądzu, pośrebrzane tudzież 10 sztuk ornatów rozmaitej farby i 4 starożytne obrazy.

W archiwum parafialnym jest autentyczny odpis dokumentu erekcyjnego probostwa i cerkwi i metryki parafialne poczynające się od roku 1789. Do parafii tutejszej obecnie kapelani należy sama wieś Bachów z 769 duszami (1872). 

Pomieszczenie proboszcza wraz zabudowaniami gospodarczemi z drzewa, słomą kryte. Grunta erekcyjne zajmują 46 mg. 899 sążni i 63 korcy owsa, łąki i ogrody 10 morgów z rocznym zwozem 100 cetnarów słodkiego siana i 33 cet. potrawu. Według dawnego zwyczaju oddają tutejsi parafianie skopczyznę żytnią w snopach według zestawienia z 1867 r. obrachowany na 167 złr 43 ct. w.a. w którym wrachowane jest także prawo pobierania rocznie 12 sągów drzewa z lasów Bachowskich, które jednak proboszcz sam sobie zrąbać i zwieść powinien.

Z opisu cerkwi wynika, że jest to dawny kościół. Cerkwie nie były budowane na planie krzyża i nie posiadały ołtarzy bocznych.

W dalszym opisie Schneidera czytamy:

Erekcję bachowskiej parafii potwierdził osobnym dokumentem wydanym w dworze Bachowskim dnia 14 czerwca 1761 r. Wojciech z Grabina Grabieński starosta stężycki i podkomorzy J.K. Mości. W tym dokumencie obok prawa i użytku, przyznanych probostwu tutejszemu zanachodzimy rzadką w podobnych dyplomatach powinność codziennego dzwonienia po trzykroć na pacierze, podobnie, jak to się w obrządku łać. odbywa. Przytaczamy niektóre interesowniejsze szczegóły z tego dokumentu:

Wojciech z Grabiany na Czudcu y Bachowie Grabieński star. stężycki itd przychylając się do Erekcyi przez godny pamięci J.W. Kasztelana sanockiey naiukońszego Oyca y Dobrodzieja mego, cerkwi Bachowskiej czyli raczey Duchownym teraz y na po tym będącym daney dla pomnożenia Chwały Boskiey y większej nauki poddaństwa w rzeczach do Wiary Katolickiej ściągające się nateżacey - Grunta wszelakie do tey cerkwi spokojnie używanie Ich sufficencyi teraz spectfikuią się: Pola od między Sagnowskiey do Sołtysowskiey wszerz, a wzdłuż do granicy Chyrzyńskiej z sadami i ogrodami do Sanu ciągnąca się w ćwierciach za Sanem pola staiań 6 wzdłuż, a wszerz zagonów 12; tamże w łęgu staie 1 i zagonów 6; w Kruszkach za skała od Jokańskiey staianie i  zagonów 31; Kątach staiań 3 zagonów 31.

W latach 1828 -1837 administratorem parafii był Jakiv Paslwsky, po nim Muchajlo Iskryckij [1837-1842], Oleksander Kopystajanskij [1842-1844], Ivan Antolevycz [1844-1879], Albin Fedorowycz [1882-1886]. W tych latach bachowska cerkwia mała status kapelanii. Od roku 1886 ponownie była parafią, której parochem był Albin Fedorowycz [1886-1909], po nim Ivan Hnatyszak [1909-1919] i Evhen Sambratowicz [1919-1924].

Nowa cerkiew została wybudowana w 1842 lub 1848 pod wezwaniem Soboru Przeczystej Bogurodzicy, jako budowla na planie podłużnym, z dachem dwuspadowym, krytym gontem. Ściany cerkwi szalowane pionowo z kamienną podmurówką. Cerkiew ta była zbudowana w miejscu wcześniejszej kaplicy,a  ufundowana przez hrabinę Karolinę Dembińską.

Opiekę duszpasterską w latach 1924 – 1945 pełnił Anatol Sambratowicz, który mieszkał po wybuchu wojny w Babicach. Tam został zabity w 1945 r. Cerkiew rozebrano w 1948 r.

Miejscowość bardzo ucierpiała podczas okupacji sowieckiej, a później niemieckie. Wiele rodzin została wywieziona na Sybir, a do 22 maja 1947 r. wysiedlono 56 rodzin w tym 11 narodowości ukraińskiej, 40 mieszanej i 5 polskiej.

 

Piotr Haszczyn [lipiec 2020]

 

Zapraszamy na blog  - http://krzywcza.blogspot.com/

Linki

Blog Krzywcza Trzy Kultury Facebook - Krzywcza Trzy Kultury Facebook - Gmina Krzywcza Facebook - Hobbitówka

Parafia Krzywcza

Hobitówka

strona www

alt alt alt alt alt


 

 

 

 

Łatwy dostęp do innych przedsięwzięć internetowych, które są powiązane z Portalem Krzywcza Trzy Kultury oraz stron związanych z Krzywczą.