PARAFIA PRAWOSŁWANA I GRECKOKATOLICKA W CHYRZYNIE
Parafia prawosławna w Chyrzynie miała prawdopodobnie metrykę średniowieczną, choć znana jest wzmianka o jej istnieniu dopiero w 1507 r. W dniu 8 XII 1642 Marcin Konstanty Krasicki, podczaszy przemyski, doposażył probostwo. Potwierdził wszystkie prawa przynależne popowi chyrzyńskiemu Michałowi, który przejął parafię po swoim ojcu Janie. Darował popostwu chyrzyńskiemu rolę grechowską, również potwierdził sumę 400 zł polskich, która to suma ulokowana była na popostwie chyrzyńskim, a które to korzyści zostały nadane przez Marcina Krasickiego, wojewodę podolskiego, stryja darczyńcy. Obciążono popa chyrzyńskiego rocznym czynszem pieniężnym 30 gr, a w naturze miał składać dworowi 4 kapłony i kopę jaj. Od innych powinności, danin i posług był on zwolniony. Potwierdzono również wolny wrąb w las dworski na potrzeby parafii i opał domowy. W latach późniejszych po wprowadzeniu unii w eparchii przemyskiej istaniała tu z pewnością parafia grekokatolicka, nie ma jednak na ten temat żadnych wiarygodnych dokumentów. [Zdjęcie obok - widok przy wjeździe do Chyrzyny].
W 1805 r. istniała w Chyrzynie parafia obrządku grekokatolickiego pod wezwaniem św. Szymona Słupnika, którego parochem był Symeon Kopystyński. Pod takim samym wezwaniem znajdowała się w miejscowości cerkiew, cała drewniana, pod dachem gontowym. Obok niej stała dzwonnica na czterech słupach, związana tarcicą i obita gontami. Zaznaczono, że cerkiew jest stara i potrzebuje reparacji.
Zabudowania parafialne składały się z plebanii z drewna i pokryte były słomą. Plebania miała jedną izbę z piecem kaflowym, dalej piekarnię z komorą oraz z sienią. Budynek ten był już stary i niewygodny. Obok znajdowała się stodoła w słupy wiązana, dylowana, pokryta słomą. Do parocha chyrzyńskiego należały następujące grunty: Zajamiska, które zasiewał 6 korcami i 1 ćwiercią zboża, Żbyr pastwiska zasiewany 2 korcami i 2 ćwierciami zboża, grunt Zachorodem zwany Ogrodem, grunt Pod Liczbą, grunt orny Łazek, zasiewany 11 korcami 3 ćwierciami, grunt orny Zakulnicze, zasiewany 3 korcami 1 ćwiercią, grunt orny na Zakulniczu w Błoniu, zasiewany 4 korcami i 2 ćwierciami, grunt orny Przymiarek, Grunty za Chyrzyną: Łaz - grunt orny zasiewany 9 korcami i 2 ćwierciami, grunt orny pod Kutom czyli Kątem, grunt orny pod Kiziem, grunt orny pod Mackowym, grunt orny pod Żarniskami, zasiewany 12 korcami, grunt orny pod Matyszką, grunt orny Diachy oraz ogród w Chyrzynie. Nie został podany łączny areał wszystkich wymienionych gruntów.
Przy okazji spisywania wszystkich należności parocha chyrzyńskiego można dowiedzieć się o strukturze rolnej oraz liczbie wiernych przynależących do parafii rytu greckiego, jak również o ilości i czasie składania różnych obciążeń. W Chyrzynie było 21 ról podzielonych na 42 podrolki, z których właściciele byli obowiązani dawać skopczyznę, inaczej proskórne (w znaczeniu polskim dziesięcinę) parochowi po snopów 30, co dawało 10 kop. Półrolnicy mieli dawać snopów 15. Zagrodnicy 3 dniowi mają płacić proskórnego 1 zł polski rocznie. Chlebów rocznych tzw. kanonnych od półrolnika 1, kolędnych 21, także od każdego gospodarza jeden pieróg wielkanocny. Na Wniebowzięcie Matki Boskiej każdy gospodarz powinien dawać parochowi 2 pierogi pieczone z nowego zboża. Przed Wielkanocą każdy półrolnik i zagrodnik powinien dać 4 jaja, zaś chałupnicy po 3. Opłata przy obchodzie domów parochialnych, z roli 12 gr, od półrolnika 6 gr, chałupnik 2 gr. Po kolędzie i środopoście wszyscy półrolnicy i zagrodnicy dają po 3 gr, chałupnicy po 2 gr. Także do kolędnego chleba każdy rolnik ma dawać 1 gr na kiełbasę, która ma być składana z chlebem kolędnym. Ze strony dworu potwierdzono prawo do wolnego wrębu dla parocha chyrzyńskiego na opał i potrzeby budowlane. Zagwarantowała to Krystyna Boznańska, dziedziczka Krzywczy, przy obecności parocha chyrzyńskiego ks. Symeona Kopystyńskiego oraz dziekana pruchnickiego Józefa Mochnackiego.
W II połowie XIX w. siedziba parafii została przeniesiona do Chyrzynki. Faktem jest, że w roku 1857 wybudowano nową cerkiew pod wezwaniem św. Szymona Słupnika z fundacji Adama hr.Starzeńskiego. Nie jest rzeczą jasną, z jakich powodów przeniesiono parafię do Chyrzynki.
Piotr W. Haszczyn. Zarys Dziejów Parafii w Krzywczy 1398 - 1998. Krzywcza 1998. Str. 146-148.
Zapraszamy na blog - www.krzywcza.blogspot.com
